ΚΟΥΜΕΪΚΑ ΣΑΜΟΥ

"Αν και δεν τα έχω καλά ούτε με θεούς ούτε με δαίμονες με συγκινούν τα φτωχά ξωκλήσια οι απλές και απέριττες λειτουργίες τους και οι ταπεινοί προσκυνητές τους"

Σημερινή ανάρτηση του Δημήτρη Ζαφείρη στη σελίδα του-περιοδικό στο facebook ΠΛΑΤΑΝΙΣΤΑΝ, στο άλμπουμ "Ξωκλήσια του χωριού μας"


Το πρώτο πράγμα που με συγκίνησε ήταν το όνομα της Παναγίας.

Στον Ελληνικό λαό η επίκληση της Παναγίας είναι η περισσότερο καθιερωμένη για τη Θεοτόκο Μαρία ή Αγία Μαρία, για τους Δυτικούς, που τις περισσότερες φορές ακολουθείται από προσωνύμιο π.χ. η κεχαριτωμένη, Βασίλισσα του κόσμου, ή Παντάνασσα, κ.ά. Τα προσωνύμια αυτά προέρχονται από διάφορους λόγους και αιτίες π.χ. τρόπου αγιογραφίας, ή παράστασης, (Βρεφοκρατούσα, Γλυκοφιλούσα, Θρηνούσα κ.λπ.), ή υπό τη θεολογική ιδιότητα (Ελεούσα, Κυρά, Μεγαλόχαρη, κ.λπ), ή από την παλαιότητα του εικονίσματός της (Μαυριώτισσα, Γερόντισσα, κ.λπ.), ή από τον τρόπο εύρεσης της εικόνας της (Θεοσκέπαστης, Σπηλαιώτισσας, Πλατανιώτισσας, Πορταΐτισσας, Μυρτιδιώτισσας, Φανερωμένης, Φιδού κ.ά.), καθώς επίσης και από τον τόπο προέλευσης της εικόνας π.χ. Αθηνιώτισσα, Αργοκοιλιώτισσα (Νάξου), Βατοπεδινή, Πολίτισσα,Ψαριανή κ.ά., ή ακόμη και από ιδιάζοντα γνωρίσματά της π.χ. Λογγοβάρδα, Παλατιανή, Ολυμπιώτισσα κ.λπ. Επίσης προσωνύμια απαντώνται και από τον κτήτορα του αφιερωμένου ναού (π.χ. Καλλιγού, Λυκοδήμου κ.λπ.). Τέλος απαντώνται προσωνύμια που δίνονται ανάλογα της εποχής και των εργασιών που συμπίπτει η εορτή της π.χ. Φλεβαριανή, Μεσοσπορίτισσα, Ακαθή (=εκ του Ακάθιστου ύμνου) κ.λπ. (ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ)

Το δεύτερο πράγμα που με οδήγησε να προχωρήσω στην ανάρτηση αυτή, ήταν ο λόγος του Δημήτρη, που ήταν όπως πάντα λιτός, μεστός και περιεκτικός, καθώς και η εικόνα των λιγοστών προσκυνητών με τον παπά στο συγκεκριμένο περιβάλλον, που παραπέμπει άμεσα σε εικόνες από διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και του Ανδρέα Καρκαβίτσα!!